استفاده از رسانه ها در امر آموزش ، باعث ارتقاء كيفيت ياد دهي – يادگيري شده است و به عنوان يكي ازمنابع يادگيري ، موردتوجه برنامه ريزان درسي ومعلمان مي باشد و دراين ميان‏، برنامه هاي آموزشي و درسي درقالب ويديو و برنامه هاي تلويزيوني مورد توجه بيشتري واقع شده است. اين برنامه ها كه باسرفصل هاي آموزش رسمي وبرنامه هاي درسي مطابقت دارد بعنوان يك منبع غني درافزايش سطح دانش،‏ نگرش و مهارت يادگيرندگان نقش مهمي را ايفا مي كند. امروزه با گسترش فناوري هاي جديد و ورود اين فناوري ها به عرصه ي آموزش ، ديگر توقعات وسطح انتظارات معلمان و دانش آموزان از شرايط و موقعيت هاي ياددهي – يادگيري به مانند گذشته نيست و اكثرمعلمان براين باورند كه با استفاده ازچنين رسانه هايي مي توانند محيط آموزشي خود را متنوع و جذاب نمايند.

استفاده ازفيلم هاي آموزشي دربردارنده ي امتيازات و فوايدي نيز مي باشد كه مي توان به برخي ازآن ها به صورت مجمل اشاره كرد :
تمركز روي جزئيات ( با استفاده از تصاوير با نماي بسته)
تلاش درجهت القاء مفاهيم به صورت واضح و روشن
ايجاد وارائه ي تجارب بصري متنوع خارج از فضاي خشك كلاسي
به تصويركشيدن متون درسي و تلاش درجهت درك مفهومي در سطوح بالاتر
تقويت يادگيري هاي قبلي

بكارگيري فيلم هاي آموزشـي ، مهارت هايي رانيز مي طلــبد و بويژه كاربــرد آن ها دركلاس درس، كه آمادگي معلم و دانش آموزان را مي بايست به همراه داشته باشد.

آمادگي معلم
الف: اهداف آموزشي و يادگيري برنامه را مد نظر قراردهد.
ب: با متخصصان رسانه هاي آموزشي براي انتخاب برنامه هاي مناسب و درخور دانش آموزان مشورت نمايد.
پ: معلم مي بايست بخش هايي ازبرنامه را انتخاب كند كه با اهداف آموزشي و نيازهاي ياد گيرندگان مرتبط باشد. بدين منظور از راهنمايان آموزشي با توجه به ايده ها وفعاليت ها مي تواند بهره بجويد.
ت: برنامه ي مورد نظر را از قبل ببيند و درصورت لزوم ، بخش هاي مرتبط را مشخص نمايد.
ث: فعاليت هاي مورد نياز خود را كه پس ازديدن برنامه لازم است ليست نمايد.

آمادگي دانش آموز
الف: دانش آموزان را درابتدا با ارائه ي سوالات در زمينه ي موضوع مورد نظر، برانگيزانيد.
ب: علت استفاده ازفيلم آموزشي رادرجريان آموزش ، براي دانش آموزان بازگو نماييد. پ: دانش آموزان را براي ديدن تصاوير بصري مهم آماده نماييد.
ت: درباره ي محتوي و نكات كليدي و اصلي برنامه، با دانش آموزان گفتگو كنيد.
ث: پس از تماشاي برنامه ، فعاليت هاي انفرادي، بحث گروهي را براي دانش آموزان مشخص نماييد.
ج: براي درك بهتر مفهوم مورد آموزش، درباره ي كلمات و لغات جديدي كه دربرنامه گنجانده شده است توضيحاتي ارائه دهيد.
چ : مفاهيم كليدي مورداستفاده در برنامه را براي توضيحات بيشتر، بر روي تابلو يا ترانسپارنت (طلق شفاف) بنويسيد. ‏

درجهت برقــراري تعامل با رســانه تلاش كنيــد:
الف: دانش آموزان را براي ديدن برنامه ي مورد نظر تشويق كنيد و با ارائه ي اطلاعات خاص و ويژه توجه آن ها را ، براي تماشاي برنامه جلب نماييد.
ب: براي دانش آموزان تكليف يا وظيفه اي را مشخص كنيد تا درحين ديدن يا پس از آن، نسبت به انجام آن اهتمام ورزند.
پ: بعد از انجام تكاليف توسط دانش آموزان ‏، آن ها را مورد بررسي قراردهيد تا ميزان موفقيت و يادگيري دانش آموزان را بسنجيد.

فعاليت هايي كه درحين ديدن برنامه مي بايست انجام شود:
الف: همراه با دانش آموزان ، به تماشاي برنامه بنشينيد.
ب: برنامه را بصورت بخش بخش ببينيد؛ به اين معنا كه ويدئو را متوقف كنيد و با ارائه ي پرسش هايي ، دانش آموزان را براي بحث ترغيب نماييد و بدينوسيله تفكرانتقادي را درآن ها پرورش دهيد؛ بعنوان مثال براساس آنچه كه تا به اينجا ازبرنامه ديده ايد فكر مي كنيد درادامه چه اتفاقي رخ دهد؟
پ: برنامه را بدون صدا و گفتار، به نظاره بنشينيد و از دانش آموزان سوال كنيد تا ببينيد تا چه حد از برنامه را متوجه مي شوند.
ت: صفحه ي تلويزيون يا نمايشگر را تاريك كنيد وفقط صداي برنامه راپخش كنيد.
ث: درحد 30 ثانيه كليپ هايي از برنامه را نشان دهيد تا برنامه حالت جاذبه داشته باشد.

فعاليت هايي كه پس از ديدن برنامه مي بايست انجام شود:
الف: درباره برنامه و آنچه ديده ايد با دانش آموزان بحث ومناظره كنيد.
ب: عكس العمل هاي گوناگون را مورد شناسايي قراردهيد؛ به دانش آموزان فرصت دهيد تا احساسات و تجارب خود را، ازديدن اين برنامه بيان كنند.
پ: بين برنامه پخش شده با تجارب گذشته ، ارتباط برقراركنيد و فعاليت هاي پيش بيني شده قبلي را انجام دهيد.

ت: فعاليت هاي اضافي را معرفي و مطرح كنيد:
نويسندگي خلاقانه
پروژه هاي بلند مدت
استفاده از روش ايفاي نقش
انجام پروژه هاي هنري
تهيه و توليدات ويدئويي
ملاقات با كارشناسان و متخصصان

استراتژي هاي استفاده از ويدئو و فيلم آموزشي
قبل از هر چيز، برنامه را مورد بازبيني قراردهيد تا ميزان دستيابي به اهداف آموزشي و درسي و نتايج و پيامدهاي حاصله را ارزيابي نماييد؛ به بيان ديگر ببينيد برنامه مناسب و درخور دانش آموزان است.
بخش هايي ازبرنامه را انتخاب كنيد كه بيشترين تناسب و هماهنگي را با سرفصل ها وموضوعات درسي، داشته باشد؛ چراكه فيلم آموزشي با نگاهي جامع طراحي وتوليد مي شود و حاوي اطلاعات فراواني است كه به يكباره ارائه مي شود بهمين خاطر، بايد بخش هايي ازآن انتخاب شود كه فهم آن ، براي دانش آموزان كارسختي نباشد.
بهتراست محتوي برنامه قبل يا پس از تماشاي برنامه توسط معلم تدريس شود يا حداقل درباره نكات كليدي آن توضيحاتي بيان شود كه اين مساله آمادگي دانش آموزان را براي يادگيري ، بيشتر مي كند و باعث مي شود كه آن ها با حالتي جدي تر به تماشاي برنامه بنشينند.
باايجاد يك جو مناسب، دانش آموزان را به تعامل وادار كنيد؛ بعنوان مثال مي توانيد تكاليفي را به آن ها محول كنيد.درباره واژگان و لغات ناآشناي بكاربرده شده دربرنامه ، توضيحات بيشتري بدهيد. با طرح سوال ، حس كنجكاوي را در دانش آموزان برانگيزانيد. با انجام چنين اقداماتي مي توانيد محتوي را بصورت شفاف تر و واضح تر به دانش آموزان انتقال دهيد.
قبل از تماشاي فيلم آموزشي، مقدمه اي را بيان كنيد و فعاليت هايي را كه باعث ارتقاي يادگيري در دانش آموزان مي شود ذكر كنيد. برنامه ي مورد نظر مي بايست يك پيشينه اطلاعاتي را درباره ي يك موضوع خاص را ارائه كند؛ واژگان جديد را ضمن بكارگيري ، توضيح دهد؛ دانش آموزان را به كاربرد و تقويت دانسته ها وتجارب يادگيري قبلي و يادآوري اطلاعات قبلي تشويق نمايد.

درحين تماشاي برنامه مي توانيد ازدگمه توقف درويديو استفاده كنيد:
درك دانش آموزان را بسنجيد.
سوالاتي رااز دانش آموزان بپرسيد.
درثبت و ضبط اطلاعات ارائه شده به دانش آموزان كمك كنيد و آن ها مي توانند به تجزيه وتحليل اطلاعات ارائه شده بپردازند و اتفاقات آينده را پيش بيني كنند.
بادقت بيشتري به اطلاعاتي كه به صورت چارت، فرمول يا تصوير مهم در برنامه ارائه شده است بنگرند .
در صورتي كه دياگرام ياشكل پيچيده اي را مي خواهند رسم كنند مي توان فيلم را متوقف نمود.



عنوان لاتين مقاله :

Tips for using instructional video and public television programming in the classroom